یافتن راهی برای درمان مبتلایان به دیابت با تولید سلول انسولین ساز

به گزارش خبرنگار مهر، دیابت نوع یک، اختلالی در سیستم ایمنی است که با تخریب سلول‌های موجود در جزایر لانگرهانس لوزالمعده، منجر به کاهش ترشح انسولین و بالا رفتن قند خون می‌شود.

با وجود تجویز انسولین، تنظیم دقیق قند خون در بیماران امکان‌پذیر نیست‌و در دراز مدت عوارضی مانند مشکلات قلبی عروقی، اختلالات کلیوی، مشکلات بینایی، زخم در پا و... ایجاد می‌شود که در مواردی جان بیمار را تهدید می‌کند.

برای غلبه بر این مشکل، جدا کردن جزایر لانگرهانس از بیماران مرگ مغزی و پیوند آن به بیماران دیابتی به‌عنوان روش درمانی پیشنهاد و انجام شد، اما کمبود اهدا کننده مانع از گسترش و همه گیر شدن این روش درمانی شده است.

تولید سلول‌های انسولین‌ساز در شرایط آزمایشگاهی می تواند کمبود اهدا کننده را جبران کند و امکان همه‌گیر شدن این درمان را فراهم سازد، اما تولید سلول انسولین ساز دارای عملکرد در شرایط آزمایشگاهی دشوار و پرهزینه است و پیوند آنان نیز با مشکلاتی مانند تأمین اکسیژن کافی روبه روست.

به منظور غلبه بر این مشکل، محققان پژوهشگاه رویان در پژوهشی سلول‌های بنیادی پرتوان انسانی را به سلول‌های پیش‌ساز پانکراس، سلول‌های مزانشیمی و سلول‌های اندوتلیالی تمایز دادند.

سپس این سه رده سلولی را در شرایط خاص و با نسبت مشخص در کنار هم کشت دادند. سه رده سلولی به صورت خودبه‌خودی سازمان یافته شکل سه بعدی و منسجمی یافتند. سپس این شبه بافت‌های تولید شده در شرایط آزمایشگاهی به حیوان مدل پیوند زده شد تا توان ایجاد عروق و تولید انسولین توسط آنان بررسی شود.

نتایج این پژوهش نشان داد، شبه بافت‌ها در بدن حیوان مدل تمایز می‌یابد، دارای عروق خونی می‌شود و انسولین انسانی تولید و ترشح می‌کنند.

این پژوهش نشان می دهد امکان تولید شبه بافت تولید کننده انسولین در بازه زمانی کوتاه و با هزینه مناسب در شرایط آزمایشگاهی وجود دارد و با پژوهش های بیشتر می توان از این روش در درمان مبتلایان به دیابت استفاده کرد.

دکتر حسین بهاروند، دکتر یاسر تهمتنی، آناهیتا سلطانیان و همکارانشان در پژوهشگاه رویان این پژوهش را به نتیجه رساندند. همچنین این پروژه در مجله بین‌المللی Cellular Physiology به چاپ رسیده است.